مناظره «امام جواد» با «یحیی بن اکثم»

از آن‌جا که امام جواد(علیه‌السلام) نخستین امامى بود که در خرد سالى به منصب امامت رسید، مناظرات زیادی برای آزمودن حضرت هم از جانب دشمنان دین تشیع و هم ار جانب دوستان ایشان ترتیب داده شد تا علم ایشان سنجیده شود؛ یکی از این مناظرات زیبا مناظره با «یحیی بن اکثم» بزرگ‌ترین عالم اهل سنت و قاضی القضات مامون عباسی بود که در علم فقه تبهری خاص داشت.

داستان این مناظره بدین شرح است:
وقتى «مامون‏» از «طوس‏» به «بغداد» آمد، نامه‌‏اى براى امام جواد(علیه السلام) نوشت و حضرت را به بغداد دعوت کرد، البته این دعوت نیز مانند دعوت پدر بزرگوارش اجبارى بود. لذا حضرت پذیرفت و بعد از چند روز که وارد بغداد شد، مامون او را به کاخ خود دعوت کرد و پیشنهاد ازدواج با دختر خود «ام الفضل‏» را به ایشان داد. حضرت در برابر پیشنهاد او سکوت کرد، مامون این سکوت را نشانه رضایت‏ حضرت دانست و تصمیم گرفت مقدمات این کار را فراهم کند.

انتشار این خبر در بین بنى‌عباس انفجارى به وجود آورد، بنى عباس اجتماع کردند و با لحن اعتراض‌آمیزى به مامون گفتند: این چه کارى است؟ اکنون که على بن موسى(علیهماالسلام) از دنیا رفته و خلافت ‏به عباسیان رسیده باز مى‏‌خواهى خلافت را به آل على(علیه‌السلام) برگردانى؟ ! بدان که ما نخواهیم گذاشت این کار صورت بگیرد، آیا عداوت‌هاى چند ساله بین ما را فراموش کرده‌‏اى؟ !
مامون پرسید: حرف شما چیست؟
گفتند: این جوان خردسال است و از علم و دانش بهره‌‏اى ندارد.
مامون گفت: شما این خاندان را نمى‌‏شناسید، کوچک و بزرگ این‌ها بهره عظیمى از علم و دانش دارد؛ حال اگر سخن من را قبول ندارید، او را آزمایش کنید و مرد دانشمندى را که خود قبول دارید بیاورید تا با این جوان بحث کند و صدق گفتار من روشن گردد.

احادیثی از امام جواد (ع)

 1. توسد الصبر و اعتنق الفقر و ارفض الشهوات و خالف الهوی، و اعلم أنک لن تخلو من عین الله فانظر کیف تکون

صبر را بالش کن! و فقر را در آغوش گیر! و شهوات را به دور انداز! و با هوای نفس مخالفت کن! و بدان که در برابر دیده خدایی، پس بنگر که چگونه‏ ای؟

تحف العقول، ص 478

 2.  لا هَدمَ لِلدینِ مِثْلُ البدعِ وَلا اَفْسَدَ لِلرّجُلِ مِنَ الطَّمَعِ

هیچ چیزی برای دین مخرب‏تر از بدعت و برای انسان تباه کننده‏تر از طمع نیست.

(نور الابصار، ص 332)

3.  ثلاث من کن فیه لم یندم: ترک العجلة، و المشورة، و التوکل علی الله عند العزم

سه چیز است که هر کس آن را مراعات کند، پشمیان نگردد:

 1 - اجتناب از عجله

 2 - مشورت کردن

 3 - توکل بر خدا در هنگام تصمیم گیری.

مسند الامام الجواد، ص 247

4.  لا ینقطع المزید من الله حتی ینقطع الشکر من العباد

افزونی نعمت از طرف خدا بریده نمی‏شود، مگر شکرگزاری از سوی بندگان بریده شود.

تحف العقول، ص 480

5.  إن القائم منا هو المهدی الذی یجب أن ینتظر فی غیبته و یطاع فی ظهوره، و هو الثالث من ولدی

قائم ما همان مهدی است که در غیبتش باید منتظرش شوند، و در ظهورش اطاعتش کنند. او سومی از پسران من است.

مسند الامام الجواد، ص 131

6.  «هنگام ظهور حضرت، ندایی می آید که: ای ولی خدا! قیام کن و دشمنان خدا را به قتل برسان»

مکیال المکارم، سید محمدتقی موسوی اصفهانی، قم: ایران نگین، 1381، ج 2، ص 37.

7.  از امام جواد(ع) پرسیده شد: چرا او را قائم نامند؟ فرمود: چون پس از آن قیام کند که از یادها رفته است و بیش تر معتقدان به امامتش (از مسیر اعتقادی خود) برگشته اند.

شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج 2، باب 39، ح 12.

آغوش خدا

سلامم رو به تو گویم که آگاهی...
دوست دارم،
سقوطی را که،
در آغوش خدا باشد،
و بیزارم،
از صعودی که،
از آغوش مردم باشد،
بدون خدا...

                             ...:::از آنروز که در بند توام آزادم:::...

چه زیبا گفت امام جواد (ع)...

چگونه ضایع می‏شود کسی که خدا عهده دار و سرپرست اوست، چگونه فرار می‏کند کسی که خدا جوینده اوست، و کسی که توجهش به غیر خدا جلب گردد، خداوند او را به همان شخص واگذار نماید.

مسند الامام الجواد، ص 243